Historia Szkoły Podstawowej w Orzyszu
HISTORIA SZKOŁY PODSTAWOWEJ W ORZYSZU
Historia polskiego szkolnictwa w Orzyszu i jego okolicy nabiera szczególnej wymowy w zestawieniu z okresem przedwojennym. Od początku swego istnienia Orzysz był skupiskiem polskim. Do 1702 roku odprawiano tu nabożeństwa wyłącznie po polsku. Wprowadzenie języka niemieckiego do szkoły szło bardzo opornie.
W okresie międzywojennym mieszkało tu wielu Polaków, którzy aktywnie walczyli o polskość tych ziem.
W Orzyszu w 1939 roku była jedna szkoła podstawowa, która mieściła się w obecnym budynku szkoły oraz w sąsiednim, gdzie mieściła się do niedawna Spółdzielnia "Miarex".
Po wyzwoleniu w 1945 roku społeczeństwo Orzysza stanowili pozostali autochtonowie, przybyli nowi osiedleńcy z sąsiednich powiatów oraz repatrianci. Była to ludność niejednolita, z różnych krańców Polski. Należało podjąć pracę zintegrowania jej, do czego w dużej mierze przyczyniła się szkoła.
Nasza szkoła rozpoczęła swoją działalność 3 listopada 1945 roku. Polskie władze szkolne przystąpiły bardzo szybko do organizowania oświaty. Początki szkoly były bardzo trudne. Piętrzyły się trudności kadrowe , brak kwalifikowanych nauczycieli, brak sprzętu, podręczników, oświetlenia, pomocy naukowych. Jednak wśród ruin i zgliszczy zaczynały tlić się iskierki polskiej oświaty. Z wywiadów dowiadujemy się że dzisiejszy budynek był zdewastowany.
W czasie działań wojennych był tu szpital, więc z urządzeń szkolnych nie pozostało nic. W pierwszym etapie uporządkowano parter, w czym pomogli: burmistrz Orzysza Zygmunt Dowalewski, pracownik magistratu Jerzy Zieliński i technik drogowy A. Boczek. Natomiast autochton Szulc z wielkim oddaniem i bezinteresownie uprzątnął gruz, szklił okna, reperował ławki, instalował tablice. Czynił to z radością, ponieważ spełniły się jego marzenia, aby jego dzieci uczęszczały do polskiej szkoły w wolnej Ojczyźnie. Za te pragnienia i za to, że nie ukrywał, iż jest Polakiem, odbywał kilkuletnią karę więzienia w okresie hitleryzmu.
W pierwszym roku szkolnym 1945/1946 w Szkole Podstawowej w Orzyszu istniały 4 oddziały, tj. I, II, III i IV klasa licząca w sumie 216 uczniów. Pierwszą nauczycielką i kierowniczką szkoły była Bonawentura Szczutowska. W szkole odbywały się pogadanki, koncerty, dzięki czemu wokół niej skupiało się całe życie kulturalne miasta. Ze wspomnień nauczycieli dowiadujemy się, że społeczeństwo Orzysza było bardzo zaangażowane w sprawy rozwoju szkoły. Trwa to nieprzerwanie do chwili obecnej.
W 1964 roku nasza szkoła otrzymała oficjalną nazwę Szkoła Podstawowa nr 1 w Orzyszu. W roku szkolnym 1964/1965 w szkole uczyło się 606 dzieci w 15 oddziałach pod kierunkiem 18 nauczycieli. Szkoła nadal borykała się z pewnymi trudnościami, szczególnie z brakiem sali i boiska. W związku z tym z rozpoczęciem nowego roku szkolnego 1965/1966 rozpoczęto prace przy boisku szkolnym. Pracowali przy nim wszyscy: nauczyciele, uczniowie oraz z wielkim zaangażowaniem rodzice. Ogromny wkład dała Jednostka Wojskowa 1036, której dowódca płk Jan Trębacz był przewodniczącym Komitetu Rodzicielskiego. Zakończenie tego roku szkolnego odbyło się już na nowym boisku. Szkole przybywało nowoczesnych sprzętów, pomocy audiowizualnych.
Z biegiem lat stary budynek szkolny coraz bardziej wymagał kapitalnego remontu, który zaplanowano na rok 1967 i ukończono w 1968 r. W klasach założono parkiety, zmieniono instalację elektryczną, wykonano generalne malowanie i modernizację kuchni.
Rok szkolny 1968/69 w kronice szkolnej zapisał się jako data sporządzania dokumentacji budowy sali gimnastycznej. Z wielkim zaangażowaniem pomagał dyrekcji i nauczycielom płk Marceli Szulwic dowódca Jednostki wojskowej 1370. Żołnierze pracowali przy szkleniu okien, wykonywali elewację a dzieci i młodzież szkolna wykonywały prace porządkowe.
W 31 rocznicę utworzenia LWP nastąpiło uroczyste otwarcie sali gimnastycznej.
Z dniem 1 stycznia 1973 roku w wyniku reformy szkolnictwa szkoła została szkołą gminną. Na stanowisko dyrektora powołano Jerzego Rajkiewicza, na zastępcę Mikołaja Panasiuka. Od tego roku rozpoczęło się również dowożenie dzieci.
W 40 rocznicę pamiętnego września 1939 roku odbyła się uroczystość nadania szkole imienia i sztandaru. Od tej pory Szkoła Podstawowa w Orzyszu nosi imię majora Henryka Sucharskiego. W tym uroczystym dniu otwarto również Izbę Pamięci Narodowej, w której złożono urnę z ziemią z Westerplatte, przekazaną szkole przez uczestników walk: B. Rygielskiego, J. Dworkowskiego i W. Ciereszko.
Z okazji obchodów 40 lecia szkoły odsłonięto płaskorzeźbę patrona szkoły dowódcy obrony Westerplatte - mjr Henryka Sucharskiego.
Obecnie dyrektorem szkoły jest mgr Dariusz Kizling, wicedyrektorem mgr Krystyna Kodas. W szkole uczy się 744 dzieci w 29 oddziałach pod kierunkiem 47 nauczycieli. Kolejny etap w rozwoju szkoły będzie wiązał się z adaptacją do celów oświatowych budynku po Spółdzielni "Miarex". Z uwagi na bardzo dużą liczbę uczniów władze Gminy podjęły decyzję o zakupie i modernizacji sąsiedniego budynku, dowodzi to jak historia lubi się powtarzać.
