Zespół Szkolno - Przedszkolny w Orzyszu

I WSTĘP

Przygotowanie dziecka do rozstania z rodzicami, do pobytu w przedszkolu to zadanie bardzo ważne i jednocześnie trudne. Wymaga wielu przemyslanych poczynań personelu przedszkola oraz dużego zaangażowania ze strony rodziców. Jest to doskonały moment do podjęcia współpracy pedagogów z rodzicami. Wiekszość rodziców jest bardzo zainteresowana tym, co się będzie działo z dzieckiem w nowym miejscu. Zazwyczaj jeszcze nie przeżywali stresów związanych z rozdzieleniem z dzieckiem. Organizując spotkania adaptacyjne w formie wspólnych zabaw, wpłyniemy na ukształtowanie pozytywnego stosunku emocjoinalnego do przedszkola, do nauczyciela. Nie rozwiąże to wszystkich problemów, ale zmniejszy ich skalę.

II PROBLEMY ADAPTACYJNE

Moment przekroczenia przez dziecko progu przedszkola jest nadzwyczaj trudnym przeżyciem, dlatego konieczne jest wspieranie go przez rodzinę i nauczycieli. Z tego szczególną uwagę należy poświęcić procesowi przystosowania się małych dzieci do instytucji wychowania zbiorowego, jaką jest przedszkole. Wyniki badań psychologicznych i pedagogicznych wskazuje na to, iz jedna z przyczyn problemów adaptacyjnych dzieci jest brak współpracy między rodziną a przedszkoem. Przedszkole wespomaga rozwój indywidualnych możliwości dziecka, tworząc korzystne warunki dla jego rozwoju. Orawidłowy rozwój dziecka oraz zaspokojenie najistotniejszych jego potrzeb możliwe jest tylko wtedy, gdy przedszkole współdziała z rodziną. Obserwuje się, że rodzice oddający swoje dziecko do przedszkola przeżywają pewne obawy oraz sa zaskoczeni wymaganiami wobec przyszłych przedszkolaków. Rozpoczęcie przez dziecko edukacji przedszkolnej jest momentem przełomowym w jego życiu społecznym. Dla wielu dzieci oznacza on pierwsze kontakty z dużą grupą. Fakt ten wiąże się ze zmianą dotychczasowego trybu życia i zaspokajania potrzeb, do czego dołączają się nowe dla dziecka zadania związane z funkcjonowaniem w grupie przedszkolnej. Niesie to za sobą większe napięcia emocjonalne. Przez pierwsze dni pobytu w przedszkolu dziecko jest zdezorientowane. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że jednego dnia przyjmuje się większość dzieci do grupy i od razu pozostają w niej same, bez rodziców. Dziecko związane emocjonalnie z matką, która dotychczas zasokajała jego potrzeby życiowe, pozostawione przez nią w nieznanym mu środowisku, przeżywa lęk, ponieważ utraciło fizyczny kontakt z obiektem przywiązania i ma poczucie braku kontroli nad tym, co się będzie z nim działo w przedszkolu.
Badania naukowe dowiodły, że największe trudności w procesie adaptacji sprawia:
- nawiązanie kontaktu z dorosłymi i grupą rówieśników w krótkim czasie,
- poznanie otoczenia materialnego i opanowanie przestrzeni,
- zapoznanie sie z funkcja pomieszczeń i sposobami korzytania ze znajdujących się tam urządzeń,
- zapoznanie sie z organizacją dnia w przedszkolu i związaną z tym orientaccją czasową,
-przyswojenie wymagań dotyczących współżycia w grupie.
Przebieg procesu adaptacji zależy od ogólnego poziomu rozwoju psychoruchowego dziecka. U dziecka 3-letniego można zaobserwować cechy sprzyjające przystosowaniu do warunków przedszkolnych. Według J. Lubowieckiej ("Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola") do niesprzyjających adaptacji właściowości rozowjowych dziecka należą:
- niski poziom autoidentyfikacji,
- wysoka reaktywność na bodźce,
- domionacja sfery emocjonalnej,
- aktualny poziom rozwoju poznawczego,
- nieznajomośc środowiska materialnego, w którym dziecko ma przebywać.
Odpowiednio zaplanowany proces adaptacji może złagodzić wymienione zjawiska. Łagodny start w środowisko przedszkolne może m.in. zapewnić opanowanie umiejętności samoobsługowych. Poziom opanowania tych umiejętności ma wpływ na poczucie bezpieczeństwa i niezależność dziecka. Przedszkole oczekuje, iż dziecko 3-letnie powinno mieć opanowane następujące czynności samoobsługowe:
- samodzielne jedzenie łyżką,
- mycie rąk,
- samodzielne korzystanie z toalety,
- zdejmowanie i ubieranie podstawowych części garderoby,
- rozpoznawanie swoich rzeczy,
- czyszczenie nosa,
- znajomość swego imienia i nazwiska,
Przeciętny rozwój dziecka umożliwia w pełni opanowanie tych umiejetności. Jednak dzieci przychodzące do przedszkola często różnią się pod względem dojrzałości przedszkolnej, co wynika z systemu wychowawczego w rodzinie. Dlatego też do realizacji powyższych wymagań i kształtowania umiejętności konieczna jest ścisła współpraca pomiędzy środowiskiem rodzinnym i przedszkolnym. Aby proces przystosowania dziecka przebiegał łagodnie i korzystnie dla jego rozwoju, opracowano w naszym przedszkolu program działań adaptacyjnych.

III CELE PROGRAMU ADAPTACYJNEGO

1. Wspomaganie dziecka w procesie przystosowania dożycia w warunkach przedszkolnych poprzez umożliwienie mu poznania nowego otoczenia w poczuciu bezpieczeństwa.
2. Wyrabianie orientacji w rozkładzie dnia w przedszkolu, przyswajanie wiedzy o przeznaczeniu i sposobie korzystania z róznych pomieszczeń, kształtowania poczucia przynależności do grupy przedszkolnej.
3. Przygotowanie rodziców do udzielania wsparcia psychicznego i pomocy w procesie przystosowania.
4. Obniżanie lęku rodziców, związanego z koniecznością oddania dziecka pod opiekę personelowi przedszkola.

IV ZADANIA PRZEDSZKOLA W ZAKRESIE ADAPTACJI

1. Nawiązanie współpracy z rodziną w celu włączenia jej do przygotowania dziecka do roli przedszkolaka.
2. Zapewnienie opieki i wspomaganie rozwoju w atmosferze akceptacji i bezpieczeństwa.
3. Uczenie nawiązania bliskiego i serdecznego kontaktu z innymi.
4. Uczenie sposobów radzenia sobie z własnymi emocjami, właściwego reagowania na przejawy emocji innych oraz kontrolowanie zachowań.
5. Pomoc w budowaniu własnego "Ja" i zaspokojeniu poczucia bezpieczeństwa.
6. Wzmacnianie więzi uczuciowej z rodziną, środowiskiem, w którym dziecko wzrasta.
7. Współdziałanie z rodziną (opiekunem) poprzez wspomaganie w wychowywaniu dzieci i przygotowaniu ich do nauki szkolnej.
Pierwsze kontakty przedszkola z rodziną wychowanka powinny być nawiązane kilka miesięcy przez rozpoczęciem roku szkolnego. Mają one zapoznać rodziców z organizacją i trybem życia w przedszkolu, przyszłymi nauczycielkami ich dzieci, z wymaganiami przedszkola oraz ukierunkować ich pracę z dziećmi jako przyszłymi przedszkolakami. Stwarzają one także mozliwości swobodnej rozmowy i wymiany informacji pomiędzy zainteresowanymi. Z kontaktów tych korzyści odnoszą zarównorodzice, dzieci jak i przedszkole. rodzice zyskuja spokój, maja możliwość wyjaśnienia swoich wątpliwości, zastrzeżeń, otrzymują wskazania jak przygotować dziecko do zmiany. Oni bowiem w największym stopniu kształtuja stosunek emocjonalny dziecka do przedszkola w początkowej jego fazie. Współdziałanie rodziców i nauczycieli przebiega w atmosferze zaufania i tworzy się wokół dziecka klimat życzliwości, akceptacji dla jego zachowań i zrozumienie dla jego problemów adaptacyjnych.

V OCZEKIWANE EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU ADAPTACYJNEGO

1. dziecko bezstresowo staje się przedszkolakim
2. Rodzic ma poczucie bezpieczeństwa o swoje dziecko.
3. Rodzic współpracuje z przedszkolem, zna cele i zadania.
4. Dziecko czuje się bezpiecznie, mile i radośnie spędza czas w przedszkolu.
5. Ma koleżanki i kolegów, z którymi lubi się bawić.
6. Ma zaufanie do nauczycieli i pracowników przedszkola.
7. Wie, że może zwracać sie do wszystkich o pomoc.
8. Zna podstawowe zasady współżycia w grupie.
9. Rozumie, że pobyt w przedszkolu jest czasowy i zawsze kończy sie powrotem do domu.
10. Zna zasadę zakazu samodzielnego oddalania sie od grupy.